王毅：中国维护南海和平稳定决心不可动摇br 诚意始终如一 - 永富乡新闻网

{{dialek|Valkebergs}}
[[Plaetje:Portrait of Henri Matisse 1933 May 20.jpg|thumb|right|Henri Matisse in 1933]]
'''Henri Matisse''' ies 'ne kunssjilder oet de [[20e ièw]]. Hae houw de Franse nationaliteit, woort gebore in [[Le Cateau-Cambrésis]] op [[31 december]] [[1869]] en sjtorf in [[Nice]] op [[3 november]] [[1954]].

Aanvankelik sjtudeerde hae rechte en wèrkde in de advocatuur. Es hobbie naom hae teikenlèsse. Zien talent tuènde ziech eigelik pas ech, wie hae vanwege 'n blindedermoperatie moos r?ste en hae van zien mam 'n doas mèt verf cadeau kreeg. Diet woort zien kièrpunt. Tiedens zien kunstenaersjleve woonde hae aafwiesselend in [[Paries]] en in Nice.
== Kunssjilder ==
[[Plaetje:WoonhuisMatisseNicewkped04.JPG|thumb|right|Woonhoes aan de Place Charles Felix in Nice]]
In 1890 maak hae zien ièrsjte [[sjilderie]], hae sjeit oet mèt wèrke es advocaat en geit bie [[Gustave Moreau]] in de lièr. Ouch maak hae v??l kopie? van ouw meistersj in 't [[Louvre]] in Paries. De sjtiel van 't [[impressionisme]] lièrt hae kènne via de sjilder en verzamelaer [[John Russel]]. Dees sjtiel pas 'r toe tot ongevaer [[1900]]. Daonao begint 't werk ummer groater en egaler kleurvlakke te kriege. Geld moet'r bieverdene door 't decorere van 't Grand Palais. In 1904 vingk zien 1e tentoansjtèlling plaats bie [[Ambroise Vollard|Vollard]] in Paries. In datzelfde jaor logeert'r ouch bie de kunssjilder [[Paul Signac]] in [[Saint-Tropez]]. Zien sjtiel óntwiekkelt ziech tot [[neo-impressionisme|neo-impressionistisch]]. Kènmerk ies o.a. de toepassing van de ''pointilles'', of puntsjes. Bekènd veurbeeld ies ''Luxe, calme et volupté'', de titel kump van 'n gediech van [[Charles Baudelaire|Baudelaire]]. Dizze techniek zal'r neet lang toepasse. Hae geit kort daonao sjildere mèt breij penseelsjtreke en in sjterke, fel kleure. Ouch de kunssjildersj [[Albert Marquet]], [[André Derain]] en [[Maurice de Vlaminck]] sjildere op dees meneer. Louis Vauxcelles betitelt de groep in de ''Gil Blas'' es de ''fauves'' (wil dere). Dizze [[expressionisme|expressionistische]] sjtiel weurt zoadoonde [[fauvisme]] geneump. Dat ies later ein van de kènmerke van Matisse gewore: colorist van 't zuverste water.

== Decoraties, óntwerpe en papiers découpés ==
Veur de Russische verzamelaer [[Sergej Scukin]] maak hae rónd 1912 de decoratief sjilderinge ''De dans en de muziek''. Allein hoofkleure wie road, greun en blauw weure toegepas. Rónd deze tied weurt hae ouch be?nvlood door de [[islamitische kuns]] es 'r reize óndernump nao [[Marokko]]. 't Gebruuk van [[perspectief]] en de driedimensie raak dan op de achtergrónd. Reigelmaotig vinge tentoansjtèllinge plaats.
In de jaore 30 maak hae de moersjilderinge ''La Danse'' veur 't [[museum]] in Merion (Pennsylvania) en nao 1946 zal hae ziech toelègke op 't make van ''papiers découpés'' (oetgeknipde figure). Dit eigelik vanwege krenkde en lichamelike beperking. 
Ouch maak hae decor- en kostuumóntwerpe, o.a. veur 't [[Rusland|Russisch]] [[ballet]] in [[Monte Carlo]]. 
== Kapel in Vence en musea ==
[[Plaetje:MuseeMatisseNicewkped04.JPG|thumb|300px|left|Ingank van 't museum Matisse in Nice-Cimiez]]
In 1950 decoreert hae de [[Dominicane]]r [[kapel]] ''Notre Dame de Rosaire'' in [[Vence]] (Provence) mèt moersjilderinge, [[glaas-in-load]]-vènstere en op de moer 'n tegeltableau van de petroan[[heilige]] [[Dominicus Guzman|St. Dominicus]]. Veur de [[liturgie]] óntwurp 'r de [[kazuifel]]e en ander kleijer. 't Leechsjpel door de vènstere tuènt de opvattinge van Matisse euver kleurexpressie en lienveuring in de ruumde.

In alle belangrieke [[museum|musea]] mèt impressionistische en expressionistische kuns ies werk van Matisse te vinge.<br />
Zoawaal de geboorteplaats, Le Cateau-Cambrésis, es zien lètste woonplaats, Nice-Cimiez, h?bbe ein eige Matisse-museum.

{{DEFAULTSORT:Matisse, Henri}}
[[Categorie:Luuj gebaore in de neugeteenden iew]]
[[Categorie:Luuj gesjtorve in d'n twintigsten iew]]
[[Categorie:Sjèlders]]
[[Categorie:Persoene oet Frankriek]]